Gamot at Lunas
Image Source: www.freepik.com
Ang paglunas sa typhoid fever ay nababatay sa tindi ng kondisyon. Kung matutukoy agad ang sakit na ito at nagpakonsulta agad ang pasyente sa doktor, ang mga sintomas ay maaaring hindi lumubha at maaaring gamutin na lamang ang kondisyon sa bahay. Subalit, kung ang mga sintomas ay malubha, kailangang manatili ang pasyente sa ospital. Ang karaniwang mga lunas na ibinibigay sa pasyenteng may typhoid fever ay ang mga sumusunod:
- Pag-inom ng mga antibiotic. Ang typhoid fever ay malulunasan lamang sa pamamagitan ng pag-inom ng mga malalakas na uri ng antibiotic sapagkat ang mga pangkaraniwang uri ng antibiotic, gaya ng amoxicillin, ay hindi makakayanang patayin ang mga bacteria na pumasok sa katawan. Sa mga hindi gaanong malulubhang kaso, maaaring magreseta ang doktor ng ciprofloxacin o ofloxacin. Karaniwang ibinibigay ang mga antibiotic na ito sa mga pasyenteng hindi buntis. Kung hindi mabisa ang ciprofloxacin o ofloxacin, maaaring magreseta ang doktor ng ibang antibiotic, tulad ng azithromycin. Para naman sa mga bata, buntis, o mga taong may malulubhang kondisyon, maaari silang resetahan ng mas matapang na antibiotic, katulad ng ceftraxione. Kung hindi aari ang tabletang uri nito, maaaring ibigay ang injectable o tinuturok na uri nito. Noon, ang kaunahang antibiotic na inirereseta ng mga doktor ay chloramphenicol subalit kalaunan ay nawalan na ito ng bisa para sa Salmonella typhi bacteria.
- Pag-inom ng gamot sa lagnat at pananakit ng ulo. Maaari ring magreseta ang doktor ng gamot sa lagnat at pananakit ng ulo. Kadalasan, ang mga gamot sa lagnat, gaya ng paracetamol ay bibisa na rin para sa mga pananakit ng katawan. Ito ay dahil sa nagtataglay ito ng mga anti-pyretic at analgesic Ang anti-pyretic property ang nagpapababa ng temperatura sa katawan, samantalang ang analgesic property ang nagpapawala ng mga kung anu-anong pananakit na nararamdaman.
- Pag-inom ng maraming tubig. Dahil sa nakararanas ang pasyente ng pagtatae o kaya naman ay pagtitibi, makatutulong ang pag-inom ng maraming tubig. Para sa mga pasyenteng nagtatae, natutulungan nito na mapalitan ang mga nawalang tubig sa katawan. Kung nagtitibi naman, nakatutulong ito sa paglambot ng dumi upang mas madali itong mailabas.
- Pag-inom ng oresol. Kapag ang pasyente ay nagtatae, bukod sa tubig, ay nawawalan din siya ng mga electrolyte o asin sa katawan. Halimbawa ng mga electrolyte ay potassium, sodium, at iba pa. Upang mapalitan ang mga nawalang electrolyte, makatutulong ang pag-inom ng oresol. Maaaring mabili ang oresol sa botika. Para lamang itong pulbos ng juice na nasa maliit na pakete at hinahalo sa tubig. Subalit, hindi gaya ng juice na matamis ang lasa, ang oresol ay maalat. Ito ay dahil nagtataglay ito ng mga electrolyte o asin. Kung ang pasyente ay isang bata, mas mainam na bigyan siya ng flavored oresol upang hindi gaanong masama ang lasa nito. May mga oresol na ang flavor ay lemon, mansanas, saging, at buko. Ganunpaman, medyo maalat pa rin ito.
- Pagkakabit ng suwero. Kung ang pasyente ay kailangang manatili sa ospital, kailangang kabitan siya ng suwero. Sa pamamagitan nito, mas mabilis na mapapalitan ng tubig at mga electrolyte ang katawan. Dahil ang karayom ng suwero ay direktang nakakabit sa ugat, maaaring i-fast drip ang suwero o mas bilisan ang pagtulo nito batay na rin sa imumungkahi ng doktor. Bukod dito, maaari ring padaanan ang suwero ng mga itinuturok na gamot upang maging mas mabilis ang pagbisa ng mga ito.
- Pagkain nang paunti-unti. Upang bumalik ang sigla ng katawan, kailangan ding kumain ang pasyente nang paunti-unti. Iminumungkahi na iwasan ang maramihang pagkain sapagkat maaaring magdulot lamang ito ng mas matinding pagsusuka. Kung paunti-unti ang pagkain, mas makakayanan na tanggapin ito ng tiyan. Mainam na kumain ng malalambot na pagkain at isama sa diyeta ang mga prutas at gulay.
- Pagpapababa ng temperatura ng katawan. Bukod sa pag-inom ng gamot sa lagnat, makatutulong din ang pagpapanatili ng wastong bentilasyon. Kung ginagamot lamang sa bahay, maaaring buksan ang bintana upang makapasok ang hangin at buksan ang electric fan upang hindi lalong uminit ang pakiramdam ng pasyente. Ganunpaman, hindi dapat direktang natatamaan ng hangin ang pasyente upang hindi siya manginig sa lamig. Makatutulong din ang pagsusuot ng maluluwag at komportableng damit upang maging mas presko ang pakiramdam. Maaari ring punasan ng basang tuwalya ang katawan ng pasyente upang bumaba ang lagnat. Maaari lamang maligo kung ang pasyente ay pagaling na. Ganunpaman, sundin ang ipapayo ng doktor sapagkat iba-iba ang pananaw ng bawat doktor tungkol sa paliligo habang may lagnat.
- Pagsasailalim sa operasyon. Kung ang pasyente ay nagkaroon ng mga komplikasyon, gaya ng pagdurugo at pagbubutas ng mga bituka, maaari siyang isailalim sa operasyon. Kadalasang nangyayari ang mga komplikasyong ito kapag hindi agad nabigyan ng antibiotic ang pasyente.
Noon, ang typhoid fever ay isang kinatatakutang sakit at ang mga namamatay dito ay umaabot sa 10 hanggang 20 porsyento. Subalit sa pagkakatuklas ng mga mabibisang antibiotic para rito, mas mababa pa sa 1% ang fatality rate nito. Ganunpaman, ang paggaling ng pasyente ay nakasalalay sa mabilisang pagtukoy sa sakit at paglalapat ng lunas. Kung hindi agad malulunasan, maaaring magdulot ito ng panganib sa buhay ng pasyente.
