Gamot at Lunas
Ang paggamot sa stroke o atake sa utak ay depende sa kung anong uri ito. Ang doktor ay maaaring magbigay ng agarang lunas gaya ng mga sumusunod:
Gamot at Lunas sa Ischemic Stroke
Ang ischemic stroke ay ang pagkakaroon ng baradong ugat. Upang magamot ito, ang doktor ay maaaring magsagawa ng mga sumusunod:
- Thrombolysis – Ang thrombolysis ay isang pamamaraan upang tunawin ang namuong dugo sa utak. Sa pamamaraang ito, gagamit ang doktor ng tissue plasminogen activator o tPA. Ito ay kilala rin sa tawag na alteplase. Hindi ito isang uri ng pag-oopera. Ang tPA o alteplase ay gamot lamang na pinapadaan sa swero para mawala ang nakabara sa ugat ng utak.
- Thrombectomy – Kung ang baradong ugat sa utak ay ang large artery, maaaring magsagawa ang doktor ng thrombectomy. Sa pamamaraang ito, tuturukan ang pasyente ng gamot pampamanhid, pagkatapos ay may ipapasok na sobrang liit na tubo sa ugat ng kanyang singit. Konektado kasi ang ugat ng singit sa large artery ng utak. Pagkakonekta ng tubo, maaaring turukan ito ng medikasyon para tunawin ang baradong ugat sa utak, o kaya naman ay gagamit ng isang suction device para “higupin” ang nakabara.
- Medikasyon – Kapag natanggal na ang nakabara sa ugat ng utak, reresetahan ng doktor ang pasyente ng mga gamot upang tuluy-tuloy na ang kanyang paggaling. Maaaring resetahan ang pasyente ng anti-platelets at anti-coagulants upang hindi na magkaroon muli ng pamumuo ng dugo sa utak. Bukod sa mga ito, maaari ring resetahan ang pasyente ng anti-hypertensives at statins upang mapangasiwaan ang presyon ng dugo at lebel ng cholesterol sa katawan.
- Pag-oopera – Kung ang baradong ugat ay ang carotid artery ng leeg, mataas ang posibilidad na maoperahan ang pasyente. Sa pamamaraang ito, hihiwain ng surgeon ang leeg ng pasyente upang umultaw ang carotid artery. Pagkalabas ng carotid artery, tatanggalin na ng surgeon ang mga nakabarang dugo o taba upang manumbalik ang pagdaloy ng dugo sa utak.
Ang mga gamot at lunas na nabanggit ay maaari ring gawin sa taong may transient ischemic attack o TIA sapagkat kaugnay nito ang ischemic stroke.
Gamot at Lunas sa Hemorrhagic Stroke
Ang hemorrhagic stroke ay ang pagdurugo ng mga ugat sa utak. Upang magamot ito, maaaring gawin sa pasyente ang mga sumusunod:
- Medikasyon – Para gamutin ang hemorrhagic stroke, ang doktor ay maaaring magbigay ng medikasyon na nagpapabagal ng daloy ng dugo sa utak. Bukod dito, maaari ring resetahan ang pasyente ng medikasyon na pampababa ng presyon upang hindi tuluyang magsiputukan ang mga ugat sa utak.
- Craniotomy – Kung masyado nang marami ang naipong dugo sa utak ng pasyente, maaari siyang sumailalim sa craniotomy. Ang craniotomy ay isang uri ng pag-oopera na kung saan ay kailangang butasin ng surgeon ang bungo ng pasyente upang malunasan ang parte ng utak na nagdurugo.
Bagama’t ang mga nabanggit na gamot at lunas ay para sa ischemic at hemorrhagic stroke lamang, maaari ring gawin ang mga ito sa cryptogenic at brain stem stroke depende sa sanhi, kung nagbara ba o nagdugo ang mga ugat.
