Gamot at Lunas
Image Source: www.freepik.com
Sa kasamaang palad, oras na magkaroon ang isang tao ng pulmonary fibrosis ay hindi na ito mawawala. Wala ring lunas na makapipigil sa paglubha ng sakit na ito. Subalit, maraming uri ng mga gamot at lunas ang makatutulong upang guminhawa ang pakiramdam ng pasyente at upang mapabagal ang paglala ng sakit.
Pulmonary Rehabilitation
Ang pulmonary rehabilitation ay ang pangunahing paraan upang mas madaling makayanan ang sakit na pulmonary fibrosis. Nakatuon ang pulmonary rehabilitation sa pagpapaganda ng kalidad ng buhay ng pasyente, mabawasan o maibsan ang mga sintomas ng sakit, at mapabuti ang kalusugan ng baga.
Sa tulong ng pulmonary rehabilitation, tinuturuan ang mga pasyente kung paanong makapag-eehersisyo nang hindi gaanong hinihingal. Itinuturo din ang mga breathing techniques o paraan ng paghinga upang mas maraming oxygen ang makapasok sa mga baga. Kabilang rin sa programa ng pulmonary rehabilitation ang wastong edukasyon tungkol sa pulmonary fibrosis at kaalaman sa tamang pagkain. Panghuli, nagbibigay din ng pagpapayo ang mga doktor at therapist upang mabawasan ang pagkabalisa.
Mga Gamot Para sa Pulmonary Fibrosis
Sa kasalukuyan ay may dalawang gamot na naaprubahan para ireseta sa mga pasyenteng may idiopathic pulmonary fibrosis o IPF. Ito ay ang nintedanib at pirfenidone. Ang mga gamot na ito ay tinatawag na anti-fibrotic agents. Ibig sabihin nito, napatunayan na ng mga pag-aaral na may kakayahan ang mga gamot na ito upang pabagalin ang paglala ng IPF. Ang maganda pa rito ay puwede pa ring gamitin ang nintedanib at pirfenidone kahit malala na ang kaso ng IPF ng pasyente. Kaakibat ng pag-inom ng mga gamot na ito ang patuloy na obserbasyon, partikular na sa atay ng maysakit upang matiyak ang kalusugan nito.
Puwede ring mag-reseta ang mga doktor ng mga gamot laban sa pamamaga, lalo na kung ang uri ng pulmonary fibrosis ng pasyente ay hindi IPF. Ang mga anti-inflammatory drugs tulad ng azathioprine, cyclophosphamide, at mycophenolate mofetil ay napatunayan nang mabisa upang mapigilan ang paglala ng mga sintomas ng pulmonary fibrosis.
Ang isa pang uri ng gamot na puwedeng ibigay sa mga may pulmonary fibrosis ay mga pangkaraniwang gamot sa tuyong ubo. Kaya nga lamang, hindi lahat ng uri ng gamot sa ubo ay mabisa para sa lahat ng pasyenteng may pulmonary fibrosis. Kumonsulta muna sa doktor bago sumubok ng gamot sa ubo at bago magpalit ng gamot sa ubo. Ilan sa mga puwedeng gamitin ay dextrometorphan, benzonatate, hydrocodone, at thalidomide. Tandaan na ang huling tatlong gamot na nabanggit ay kailangan muna ng reseta bago makabili.
Panghuli, kung ang pasyente ay may IPF at nakararanas ng gastroesophageal reflux disease o GERD, puwedeng mag-reseta ang doktor ng mga antacid. Sa tulong ng mga ganitong uri ng gamot, nababawasan ang asidong pumapasok sa mga baga. Maraming uri ng mga antacid; mayroong puwedeng mabili over the counter at mayroon din namang kailangan ng tamang reseta. Huwag kalimutang magpakonsulta sa doktor upang malaman kung anong antacid ang puwedeng gamitin.
Oxygen Therapy
Karamihan sa mga may sakit na pulmonary fibrosis ay mangangailangan ng supplemental o dagdag na oxygen. Kung hindi pa gaanong malala ang sakit, puwedeng bigyan ang pasyente ng supplemental oxygen sa gabi lamang kapag matutulog o kaya ay tuwing mag-eehersisyo. Kung malubha na ang kaso pasyente, posibleng kailanganin na ng oxygen therapy sa buong araw. Katuwang ng oxygen therapy ay ang paggamit ng pulse oximeter upang mabantayan ang antas ng oxygen katawan. Dapat ay nasa 90% ito buong maghapon.
Tandaan na hindi napagagaling o napahihinto ng oxygen therapy ang pagkasira ng mga baga. Subalit, puwedeng makatulong ang oxygen therapy upang mabawasan ang panganib na dulot ng mababang antas ng oxygen sa katawan at mapababa rin ang presyon ng dugo. Makatutulong din ang lunas na ito upang mapaganda ang kalidad ng tulog ng pasyente at mas maging maalwan ang pakiramdam sa buong araw.
Lung Transplant
Tulad ng unang nabanggit, hindi na nawawala ang peklat sa baga na dulot ng pulmonary fibrosis. Wala ring kakayahan ang mga baga na mag-regenerate, hindi katulad ng atay o liver. Kaya naman may mga pagkakataong inirerekomenda ng doktor ang lung transplantation o lung transplant kung masyado nang marami ang peklat sa baga at malubha na ang pulmonary fibrosis. Ang lung transplant ay isang uri ng operasyon kung saan pinapalitan ang isa o parehong nasirang baga ng malulusog na baga galing sa isang donor.
Malaki ang maitutulong ng lung transplant sa mga pasyenteng may pulmonary fibrosis. Kaya nga lamang, maraming komplikasyon ang puwedeng mangyari habang nagaganap ang operasyon at pagakatapos ng operasyon. Kasama na rito ang organ rejection kung saan hindi tinatanggap ng katawang ang bagong baga, pati na rin ang iba-ibang impeksyon.
Kaya naman bago sumailalim ang pasyente sa lung transplant, kailangan muna ang masinsinang pag-uusap kasama ng doktor at maging ng pamilya. Upang maituring na karapat-dapat at kakayanin ng pasyente ang operasyon, dapat siya ay nasa mabuting kalusugan at walang ibang sakit kundi pulmonary fibrosis. Dapat din ay handa ang pasyenteng tanggapin kung anuman ang magiging kalalabasan ng lung transplant. Gayundin, dapat ay handa ang pasyente para sa mga karagdagang proseso matapos ang operasyon. Kasama na rito ang posibleng karagdagang kurso ng gamutan kung sakaling i-reject ng katawan ang baga.
Kung sakaling hindi pa nababanggit ng doktor ang tungkol sa lung transplant, may dalawang puwedeng sitwasyon. Una, maaaring hindi pa ito kailangan ng pasyente at may iba pang paraan upang mapabuti ang kanyang kalagayan. Pangalawa, maaaring napansin na ng doktor na hindi kakayanin ng pasyente ang isang malaking operasyon tulad ng lung transplant. Gayunpaman, kausapin pa rin ang doktor tungkol dito upang malaman kung ano ang puwedeng gawin upang mapataas ang posibilidad na maging karapat-dapat tumanggap ng lung transplant.
Tandaan din na malaki ang maitutulong ng malusog na pamumuhay upang mabawasan ang paghihirap na dulot ng pulmonary fibrosis. Siguraduhing kumain nang wasto, mag-ehersisyo batay sa iyong mga natutuhan sa pulmonary rehabilitation, matulog nang sapat, at umiwas sa stress. Sa tulong ng mga ito at ng mga nabanggit na lunas sa itaas, mas matitiyak ang magandang kalidad ng pamumuhay kahit na mayroong pulmonary fibrosis.
