Hepatitis D : Sintomas, Sanhi

Mga Nilalaman

Buod
Kasaysayan
Mga Uri
Mga Sanhi
Mga Sintomas
Mga Salik sa Panganib
Mga Komplikasyon
Pag-Iwas
Sanggunian

Buod

Ang hepatitis D ay itinuturing na pinakamalubhang uri ng hepatitis sapagkat mas mabilis magkaroon ng komplikasyon sa atay ang kondisyong ito. Gaya ng ibang mga uri ng hepatitis, kapag naaapektuhan nito ay magkakaroon ng impeksyon at pamamaga ang atay, at nagdudulot ito ng iba’t ibang mga sintomas sa pasyente.

Ilan sa mga pangunahing sintomas ng hepatitis D ay ang paninilaw ng balat at mga mata, pananakit ng tiyan at mga kasu-kasuan, pagsusuka, matinding pagkapagod, pagiging kulay itim ng ihi, at pagkawala ng gana sa pagkain.

Maaaring makuha ang hepatitis D sa pamamagitan ng mga bodily fluid, gaya ng dugo, vaginal secretion, tamod, at ihi ng infected na tao. Kung natusok ang kamay ng kontaminadong hiringgilya o nakipagtalik sa taong infected, maaaring mahawaan ng hepatitis D.

Ang sanhi ng hepatitis D ay ang hepatitis D virus o hepatitis delta virus (HDV). Hindi kayang mabuhay ng HDV kung wala ang hepatitis B virus sa katawan. Kaya naman, maaari lamang magkaroon ng hepatitis D kung ang isang tao ay naapektuhan na ng hepatitis B. Maaaring magkaroon ang pasyente ng hepatitis B at D nang magkasabay, o kaya naman ay hepatitis B lang muna sa simula at kalaunan ay naapektuhan na ng hepatitis D.

Dahil dalawang mga uri ng virus ang kinakalaban ng atay, kadalasang mas mahirap ito gamutin kaysa sa mga ibang uri ng hepatitis. Ayon sa mga doktor, walang gamot ang hepatitis D, subalit maaaring bigyan ang pasyente ng mga gamot upang maibsan ang mga sintomas. Kung ang kondisyon ay mayroon nang mga komplikasyon, maaaring sumailalim ang pasyente sa liver transplant.

Kasaysayan

Noong kalagitnaan ng taong 1977 lamang nagkaroon ng ulat tungkol sa hepatitis D virus (HDV). Ayon sa ulat, ang HDV ay natagpuan sa mga pasyenteng may hepatitis B. Dahil dito, ang mga mananaliksik ay pinag-aralan ang HDV sa pamamagitan ng mga chimpanzee. Nagawa nilang i-isolate ang virus noong taong 1986 at tinawag itong delta virus.

Ang hepatitis B na may hepatitis D ay maaaring magkaroon ng mga komplikasyon, isa na rito ang Labrea fever. Ang kondisyong ito ay isang uri ng tropical viral infection na natuklasan noon pang taong 1950 sa lungsod ng Labrea na nasa Amazon. Subalit, hindi pa alam noon na may kinalaman ang hepatitis B at D na virus. Sa kondisyong ito, ang pasyente ay nagkakaroon ng mataas na lagnat, paninilaw, pananakit ng ulo, pagsusuka ng dugo, at iba pa. Karaniwang namamatay ang pasyente dahil sa acute liver failure o mabilisang pagpalya ng atay. Dahil dito, itinuring ang Labrea fever bilang isang nakamamatay na sakit.

Mga Uri

Ang hepatitis D ay nahahati sa dalawang pangunahing uri. Kabilang dito ang mga sumusunod:

Acute hepatitis D. Sa acute hepatitis D, ang impeksyon sa atay ay short-term o madalian lang. Ang mga sintomas nito ay kaparehas din lamang ng ibang mga uri ng hepatitis, subalit mas malubha ang maaaring maranasan ng pasyente. Kung minsan, nakakayanan ng katawan na labanan ang virus at kusa itong nawawala.
Chronic hepatitis D. Sa chronic hepatitis D naman, ang impeksyon sa atay ay long-term o mas mahaba kumpara sa acute hepatitis D. Sa yugtong ito, ang atay ay mayroon ng iba’t ibang mga komplikasyong gaya ng pagpalya ng atay.

Mga Sanhi

Image Source: www.foxnews.com

Ang sanhi ng hepatitis D ay ang hepatitis D virus (HDV). Posibleng makakuha ng virus na ito ang isang tao kung napasukan ang katawan ng mga bodily fluid ng infected na tao, gaya ng dugo, vaginal secretion, tamod, at ihi. Maaaring makuha ang virus sa pamamagitan ng mga sumusunod:

Pakikipagtalik sa taong infected. Isa ang pakikipagtalik sa pangunahing sanhi ng hepatitis D. Kung ang kapareha ay may hepatitis D, malaki rin ang posibilidad na mahawa nito lalo na kung hindi gumamit ng proteksyon sa pakikipagtalik.
Aksidenteng natusok ng kontaminadong hiringgilya. Maaari ring magkaroon ng hepatitis D kung natusok ng kontaminadong hiringgilya. Karaniwang nangyayari ito sa mga healthcare worker o kawani ng ospital.
Pagtuturok ng ipinagbabawal na gamot. Kung ang isang tao ay lulong sa ipinagbabawal na gamot, posibleng ang kanyang mga kasamahan sa pagdrodroga ay nakikihiram ng mga hiringgilyang ginagamit sa pagtuturok nito. Halimbawa ng drogang itinuturok ay
Nasalinan ng kontaminadong dugo. Maaari ring makuha ang HDV kung nasalinan ng kontaminadong dugo. Bagama’t may mga screening test para rito, maaaring makontamina ang isasaling dugo sa pamamagitan ng hindi wastong paghahanda nito.
Pagkahawa ng sanggol sa inang may hepatitis D. Bagama’t napakadalang, maaari ring magkaroon ng hepatitis D ang sanggol na nasa sinapupunan kung ang kanyang ina ay apektado ng ganitong kondisyon.

Hindi naman nakukuha ang HDV sa laway ng infected na tao. Ibig sabihin nito, nakahahawa ang paghalik, pag-ubo, pagbahing, paggamit ng kubyertos, pinggan, o baso ng infected na tao, at marami pang iba.

Mga Sintomas

Image Source: www.medicalnewstoday.com

Halos magkakatulad ang mga sintomas ng iba’t ibang uri ng hepatitis. Ganunpaman, ang mga nararanasang sintomas ng pasyenteng may hepatitis D ay kadalasang mas malubha sapagkat bukod sa hepatitis D ay mayroon din siyang hepatitis B.

Narito ang mga sintomas na maaaring maranasan kapag nagkaroon ng kondisyong ito:

Pagkakaroon ng jaundice o paninilaw ng balat at mga mata
Pagsakit ng tiyan sa bandang kanan at itaas na bahagi
Pagkakaroon ng lagnat
Pagduduwal at pagsusuka
Pagkawala ng gana sa pagkain
Pagkaranas ng matinding pagkapagod
Pag-itim ng kulay ng ihi
Pagiging kulay-abo ng dumi
Pagbaba ng timbang
Paglobo o pamamanas ng tiyan
Pamamanas ng mga paa

Mga Salik sa Panganib

Bagama’t ang lahat ay maaaring magkaroon ng hepatitis D, ang mga taong nabibilang sa sumusunod na grupo ay mas mataas ang posibilidad na magkaroon nito:

Mga pasyenteng may hepatitis B
Mga taong hindi nabakunahan ng hepatitis B vaccine
Mga taong nakikipagtalik sa iba’t ibang kapareha nang walang proteksyon
Mga lalaking nakikipagtalik sa kapwa-lalaki
Mga taong gumagamit ng ipinagbabawal na gamot
Mga sanggol sa sinapupunan na may inang may hepatitis D
Mga taong nagtratrabaho sa ospital
Mga taong nangongolekta ng medical waste
Mga pasyenteng nangangailangan ng madalas na blood transfusion
Mga taong naninirahan sa lugar na maraming kaso ng hepatitis D

Mga Komplikasyon

Kapag humantong sa chronic hepatitis D ang kondisyon ng pasyente, mas mabilis ng magkaroon ng mga komplikasyon sa atay ang pasyente. Kabilang dito ang mga sumusunod:

Liver cirrhosis. Ito ay isang uri ng komplikasyon kung saan ang atay ay nagkakaroon mga sugat. Dahil dito, ang mga daluyan ng dugo sa atay ay nababarahan at nagdudulot ng pagkaantala ng paggawa ng mga tungkulin ng atay sa katawan. Halimbawa ng mga ginagampanan ng atay ay paggawa ng bile, pag-iimbak ng asukal at bitamina, at paglilinis ng dugo.
Kanser sa atay. Maaari ring magkaroon ang pasyenteng may hepatitis D ng kanser sa atay. Bagama’t may posibilidad itong kumalat sa ibang mga bahagi ng katawan, maaari naman itong magamot kung ito ay matutukoy at malulunasan agad.
Liver failure. Ang liver failure ay ang pagpalya ng atay. Ito ay kilala rin sa tawag na end-stage liver disease. Ibig sabihin nito, ito ang pinakamalubhang yugto ng liver failure. Kadalasan, ang tanging paraan na lamang upang masalba ang buhay ng pasyente ay ang pagsasailalim sa liver transplant.

Pag-Iwas

Image Source: www.avert.org

Madali lamang ma-iwasan ang hepatitis D lalo na kung gagawin ang mga sumusunod na mungkahi:

Pagpapabakuna ng hepatitis B vaccine. Hindi magkakaroon ng hepatitis D kung hindi ka magkakaroon ng hepatitis B. Upang ma-iwasan ito, magpabakuna ng hepatitis B vaccine lalo na kung hindi nabakunahan nito noong sanggol pa lamang.
Paggamit ng proteksyon sa pakikipagtalik. Kung makikipagtalik sa kaparehang hindi lubusang kilala, gumamit ng proteksyong katulad ng condom upang hindi direktang madikitan o mapasukan ng bodily fluid ang ari.
Pagtigil sa paggamit ng ipinagbabawal na gamot. Ilan sa mga ipinagbabawal na gamot ay ginagamitan ng hiringgilya. Kapag nalulong sa droga, maaaring makailang ulit gamitin ang mga hiringgilyang kontaminado. Halimbawa ng mga iligal na drogang itinuturok ay heroin, cocaine, at
Pagsusuot ng gloves. Kung isang laboratory specialist, nars, o doktor, maigting na sumunod sa protocol ng ospital na magsuot ng gloves lalo na kung kukuhanan ng blood sample ang mga pasyente. Ang pagsusuot ng makapal na gloves ay nakatutulong upang ma-iwasan na tuluyang matusok ang mga kamay ng hiringgilya.

Hepatitis D