Hepatitis B

Mga Nilalaman

  1. Buod
  2. Kasaysayan
  3. Mga Uri
  4. Mga Sanhi
  5. Mga Sintomas
  6. Mga Salik sa Panganib
  7. Mga Komplikasyon
  8. Pag-Iwas
  9. Sanggunian:

Buod

Isa sa pinakalaganap na mga uri ng hepatitis ay ang hepatitis B. Sa kondisyong ito, ang atay ay may impeksyon at namamaga dahil sa hepatitis B virus o HBV. Nakukuha ang HBV kapag ang isang tao ay napasukan ng mga bodily fluid ng isang infected, gaya ng dugo, vaginal secretion, at tamod.

Maaaring magkaroon ng hepatitis B kung ang isang tao ay nakipagtalik sa isang infected na kapareha, natusok ng hiringgilyang may dugo ng infected, nailantad sa maruming karayom sa pagpapatato, o nasalinan ng infected na dugo. Samantala, ang mga bagong-silang na sanggol ay maaari namang mahawaan nito kung ang kanilang nanay ay may taglay na hepatitis B virus. Hindi ito nakukuha sa laway at pagkonsumo ng kontaminadong pagkain o tubig.

Kumpara sa ibang uri ng hepatitis, ang hepatitis B ay mas seryosong kondisyon. Sa katunayan, maaari itong tumagal ng hanggang 6 na buwan at magresulta sa iba’t ibang mga komplikasyon. Kapag naapektuhan ng sakit sa atay na ito, ang pasyente ay magkakaroon ng jaundice o paninilaw, pananakit ng tiyan, lagnat, pagduduwal at pagsusuka, pagsakit ng mga kasu-kasuan, mangitim-ngitim na ihi, matinding pagkapagod, at pagkawala ng gana sa pagkain.

Karaniwang hindi nangangailangan ng gamot ang mga viral infection na gaya ng hepatitis B, lalo na kung ang mga sintomas ay hindi naman malubha. Subalit, ang pasyente ay nangangailangan ng sapat na pahinga, maraming tubig, at wastong nutrisyon upang malabanan ng katawan ang virus. Sa mga malulubhang kaso naman ng hepatitis B, ang pasyente ay maaaring bigyan ng mga antiviral medication. Maaari ring manatili sa ospital ang mga may malulubhang kondisyon.

Kasaysayan

Noon pa mang Bronze Age, ang hepatitis B virus (HBV) ay nagdudulot na ng impeksyon sa mga tao. Napatunayan ito ng mga mananaliksik nang pag-aralan nila ang mga may 4,500-taong-gulang na labi ng mga sinaunang tao.

Naitala naman ni Lurman noong taong 1885 ang kauna-unahang epidemya na sanhi ng HBV. Ang kanyang pag-aaral ay batay sa smallpox outbreak sa Bremen na naganap noong taong 1883. Sa outbreak na ito, binakunahan ang 1,289 na mga empleyado ng shipyard ng lymph (uri ng body fluid) mula sa ibang mga tao. Subalit, pagkatapos ng ilang mga linggo, ang 191 na mga empleyado ay nagkaroon ng hepatitis B. Ito ay dahil sa kontaminado na ang lymph at ang mga ginamit na hiringgilya sa pagbabakuna.

Maraming mga kagayang pangyayari nito sapagkat noong mga panahong ito, laganap ang iba’t ibang mga uri ng outbreak at walang magawa ang iba kung hindi gamitin muli ang mga hiringgilya para mabigyan ng bakuna ang mga tao.

Mga Uri

Ang hepatitis B ay may dalawang uri. Ito ay ang acute at chronic hepatitis B. Ang mga uring ito ay nagkakaiba sa tindi at tagal ng kondisyon. Upang mas maintindihan, basahin ang sumusunod:

  • Acute hepatitis B. Sa acute hepatitis B, ang kondisyon ay hindi tumatagal ng 6 na buwan. Karaniwang hindi malubha ang mga sintomas at maaaring gumaling sa pamamagitan ng pagpapahinga, pag-inom ng maraming tubig, at pagkain nang tama.
  • Chronic hepatitis B. Kung hindi bibigyang-pansin ang acute hepatitis B, maaaring magresulta ito sa chronic hepatitis B. Ang kondisyong ito ay karaniwang nagtatagal ng 6 na buwan o higit pa. Dahil dito, ang pasyente ay kailangang bigyan ng antiviral medication o kaya naman ay kailangang manatili sa ospital.

Mga Sanhi

Image Source: www.freepik.com

Ang sanhi ng hepatitis B ay ang hepatitis B virus. Maaaring makuha ang virus na ito sa pamamagitan ng mga sumusunod:

  • Pakikipagtalik. Maaaring magkaroon ng hepatitis B kung nakipagtalik sa isang infected na kapareha. Ang mga bodily fluid na gaya ng vaginal secretion at tamod ay maaaring makapasok sa katawan.
  • Natusok ng kontaminadong hiringgilya. Kung ang hiringgilya ay paulit-ulit ang paggamit o kaya naman ay nagamit na ito sa ibang tao, maaari itong makontamina ng hepatitis B virus. Maging ang pagtusok lamang nito sa balat nang padaplis ay maaaring magdulot ng hepatitis B.
  • Nagamitan ng maruming karayom. Kung nagpapatato o nagpapahikaw, maaaring ang karayom na ginamit ay hindi gaanong nalinis nang mabuti at maging sanhi ng hepatitis B.
  • Nasalinan ng infected na dugo. Maaari ring makuha ang hepatitis B sa pamamagitan ng pagsasalin ng dugo. Bagama’t kadalasang inii-screen ang dugo, may mga pagkakataong hindi na ito nagagawa, lalo na sa mga emergency na sitwasyon.
  • Paggamit ng kontaminadong personal na bagay. Maaari ring makakuha ng hepatitis B virus sa mga personal na gamit ng taong infected, gaya ng mga pang-ahit. Maaaring ang mga gamit na ito ay mayroong mga dugo na hindi nalinis o natanggal.
  • May hepatitis B ang nanganak. Kung ang isang ina ay nanganak habang may hepatitis B, maaaring mahawaan niya ang kanyang sanggol.

Bagama’t ang hepatitis B ay nakukuha sa mga bodily fluid, hindi naman ito nakukuha sa laway. Hindi naikakalat ang HBV sa pamamagitan ng paghalik, pagbahing, pag-ubo, paggamit ng parehas na kubyertos, at iba pa. Hindi rin ito nakukuha sa pagkonsumo ng kontaminadong pagkain o tubig.

Mga Sintomas

Image Source: www.healthline.com

Ang iba’t ibang uri ng hepatitis ay halos natutulad ang mga sintomas. Kung mayroong hepatitis B, maaaring maranasan ang mga sumusunod:

  • Pagkakaroon ng jaundice o paninilaw ng balat at mga mata
  • Pagsakit ng tiyan lalo na sa may itaas na kanang bahagi
  • Pagkakaroon ng lagnat
  • Pagduduwal at pagsusuka
  • Pagsakit ng mga kasu-kasuan
  • Pagkakaroon ng mangitim-ngitim na ihi
  • Matinding pagkapagod
  • Pagkawala ng gana sa pagkain

Ang mga sintomas na ito ay karaniwang nagtatagal ng 1 hanggang 3 buwan para sa acute hepatitis B. Subalit kung ang kondisyon ay chronic, maaaring abutin ito ng 6 na buwan o higit pa.

Mga Salik sa Panganib

Ang sakit na hepatitis B ay walang pinipili. Bata man o matanda ay maaaring magkaroon nito. Ang mga sumusunod na tao ay mas mataas ang posibilidad na magkaroon ng sakit na ito:

  • Mga taong may iba’t ibang kapareha sa pakikipagtalik
  • Mga lalaking nakikipagtalik sa kapwa-lalaki
  • Mga taong gumagamit ng bawal na gamot
  • Mga kababaihang kasalukuyang nagbubuntis
  • Mga sanggol sa sinapupunan na may ina na may hepatitis B
  • Mga taong madalas magpatato o magpahikaw
  • Mga taong naninirahan na may kasamang taong infected
  • Mga pasyenteng may sakit sa bato na sumasailalim sa hemodialysis (uri ng kidney treatment)
  • Mga doktor, nars, at ibang kawani ng kalusugan
  • Mga pasyenteng may kanser na sumasailalim sa chemotherapy
  • Mga taong mahihina ang resistensya, gaya ng mga may HIV
  • Mga taong naglalakbay sa mga lugar na may mataas na kaso ng hepatitis B
  • Mga pasyenteng may diabetes at nagtuturok ng insulin
  • Mga manggagawang nangongolekta ng basura, lalo na ng medical waste

Mga Komplikasyon

Kung hindi mabibigyang-pansin ang kasalukuyang kondisyon, maaaring maging chronic ang hepatitis B at magresulta sa mga sumusunod na komplikasyon:

  • Liver cirrhosis. Ang liver cirrhosis ay ang pagkakasugat-sugat ng atay. Dahil dito, maaaring hindi na magampanan nang maayos ng atay ang mga tungkulin nito sa katawan, gaya ng paggawa ng bile, pag-imbak ng asukal at bitamina, pagtanggal ng mga lason sa dugo, at iba pa.
  • Kanser sa atay. Maaari ring magkaroon ng kanser sa atay ang taong may chronic hepatitis B. Kapag nagkaroon ng mga bukol ang atay, maaari pa itong kumalat sa mga karatig-bahagi nito.
  • Pagpalya ng atay. Isa pa sa mga mapanganib na komplikasyon ng hepatitis B ay ang pagpalya ng atay o liver failure. Kapag nangyari ito, ang tanging paraan na lamang upang gumaling ang pasyente ay ang pagsasailalim sa liver transplant.

Karaniwang mapanganib ang mga komplikasyon ng hepatitis B. Kaya naman kung nakararamdam ng mga sintomas nito, agad na kumonsulta sa doktor.

Pag-Iwas

Upang makaiwas sa pagkakaroon ng hepatitis B, iminumungkahi na gawin ang mga sumusunod:

  • Pagpapabakuna. Ang hepatitis B ay mayroong vaccine o bakuna. Karaniwang ibinibigay ito sa mga bagong silang na sanggol. Libre lamang ito kung sa health center papabakunahan ang iyong anak. Kung hindi ka naman nabakunahan nito noong sanggol ka pa lamang, maaari namang pumunta sa mga pampubliko o pribadong ospital o klinika upang magpabakuna. Mainam na magpabakuna lalo na kung maglalakbay papuntang ibang lugar o bansa.
  • Mag-ingat sa pakikipagtalik. Hangga’t maaari, kilalanin muna ang kapareha at maging kuntento sa isa. Kung napapansin na ang kapareha ay may paninilaw sa balat at mga mata, maaaring mayroon siyang hepatitis B. Kung makikipagtalik, ugaliin din na gumamit ng condom upang hindi madikitan ng anumang bodily fluid. Subalit tandaan na hindi pa rin lubusang napipigilan ng condom ang hepatitis B virus.
  • Maging maingat sa pagpapatato o pagpapahikaw. Kung magpapatato o magpapahikaw, gamitin lamang ang mga serbisyo ng mga legal na shop sapagkat makasisigurado kang may permit sila at malinis ang kanilang mga ginagamit na karayom. Kung minsan kasi, may mga marunong lang magtato o maghikaw subalit hindi sila gaanong marunong sa wastong paglilinis at sanitasyon ng kanilang mga gamit.
  • Huwag paulit-ulit ang paggamit ng hiringgilya. Kung nagtuturok ng mga maintenance medication na gaya ng insulin para sa diabetes, huwag nang ulitin pa ang paggamit nito sapagkat maaaring na itong makontamina.
  • Itigil ang paggamit ng ipinagbabawal na gamot. Ilan sa mga ipinagbabawal na gamot ay ginagamitan din ng hiringgilya. Bukod sa nakasasama ang droga sa katawan, maaari pang makontamina ang mga hiringgilyang ginagamit dito.
  • Magsuot ng gloves o guwantes. Kung isang doktor, nars, o iba pang kawani ng kalusugan, ugaliing gumamit ng gloves o guwantes, lalo na kung kumukuha ng mga sample ng dugo sa pasyente. Ang gloves ay maaaring makatulong upang hindi matalsikan ang mga kamay ng dugo ng pasyente. Bukod dito, napipigilan din nito na tuluyang matusok ng karayom ang mga kamay kung saka-sakali. Siguraduhin lamang na makapal ang gloves na ginagamit.

Sanggunian: