Chronic Bronchitis

Mga Nilalaman

  1. Buod
  2. Kasaysayan
  3. Mga Uri
  4. Mga Sanhi
  5. Mga Sintomas
  6. Mga Salik sa Panganib
  7. Mga Komplikasyon ng Chronic Bronchitis
  8. Pag-Iwas
  9. Sanggunian

Buod

Ang chronic bronchitis ay isa sa mga sakit sa baga na kabilang sa chronic obstructive pulmonary disease o COPD. Kabilang din sa mga sakit na ito ang emphysema. Ang sakit na ito ay pangmatagalan at hindi na naaalis sa katawan. Subalit, ang mga sintomas nito ay maaaring pawala-wala. At sa pamamagitan naman ng iba’t ibang uri ng lunas, ito ay maaaring ma-kontrol.

Ang sakit na ito ay nagdudulot ng hirap sa paghinga dahil sa pamumuo ng malalagkit at malalapot na plema sa loob ng baga bunga ng pagkapinsala ng mga daanan ng hangin sa loob nito. Ang pagkapinsala ng mga daanan sa hangin ay bunga ng mga irritant, kagaya ng usok ng sigarilyo, ng mga sasakyan, at maging ng mga nakalalasong sangkap.

Ang mga sintomas ng sakit nay ito ay ang labis na hirap sa paghinga, pamamaga ng mga baga, paglabas ng napakaraming plema, pananamlay, labis na pag-uubo, maging ang pagbagsak ng timbang ng katawan.

Hindi lubos na nalulunasan ang chronic bronchitis, subalit ito ang mga sintomas nito ay maaaring lunasan sa pamamagitan ng mga gamot na kagaya ng bronchodilator, maging ng iba’t ibang uri ng mga therapy at pagbabago sa paraan ng pamumuhay na nakatutulong sa pagpapaginhawa ng pakiramdam ng may taglay nito.

Kasaysayan

Sa panahon pa man ni Hippocrates ay tinalakay na ang ilang aspeto ng chronic bronchitis. Paglipas ng maraming panahon, ang Swiss na manggagamot namang si Theophile Bonet ay naglarawan sa COPD bilang isang bukod na uri ng sakit. Sa pamamagitan ng 3,000 na mga otopsiya sa kaniyang mga pasyente, inilarawan niya ang epekto ng emphysema sa mga baga ng tao. Dahil dito, unti-unting nagkaroon ng pagka-unawa ukol sa isang uri ng sakit sa baga na kalaunan ay nakilala bilang chronic bronchitis.

Noon lamang 1837 unang ginamit ang mga salitang “chronic bronchitis” ni Dr. William Strokes. Ayon sa kanya, ang chronic bronchitis ay isang uri ng pamamaga ng mucus membrane na nagdudulot ng pagbuka ng mga selula na nagbubunga naman ng hirap sa paghinga. Ayon pa sa kanyang paglalarawan, ang bronchitis ay nasa halos lahat ng uri ng mga sakit sa baga, kagaya ng hika, pulmonya, at iba pa. At noong namang 1846, ipinakilala ni John Hutchinson ang kanyang na-imbentong spirometer. Inakala noon na ang kasangkapang ito ay limitado lamang ang nagagawa. Subalit, hanggang sa panahon natin ay ginagamit pa rin ito sa pag-diagnose at paglunas sa maraming uri ng mga sakit sa baga.

Pagkalipas nang may 100 mga taon, lalo pang naunawaan ng mga manggagamot ang sakit na chronic bronchitis at ang epekto nito sa katawan. Lalong napag-alaman din na ang pagkalanghap sa mga nakalalasong sangkap, usok, at iba pa, ay nagdudulot ng sakit na ito. Bukod pa rito ay natuklasang ang oxygen ay nakatutulong nang malaki sa paglunas sa sakit na ito.

Mga Uri

Ang chronic bronchitis ay isa lamang sa mga uri ng sakit na bronchitis, isang uri ng kondisyon na nagdudulot ng pamamaga nga mga bronchial tube, o daanan ng hangin papunta sa mga baga. Ang isa pa sa mga uri ng bronchitis ay ang acute bronchitis.

Mga Sanhi

Ang chronic bronchitis ay dulot ng paulit-ulit na pagka-irita at pamamaga ng mga bronchial tube o mga daanan ng hangin sa baga. Ito ay nagdudulot ng pinsala sa bahaging ito ng katawan at ng pagdami ng mga malalagkit at malapot na plema na nagbubunga naman ng labis na hirap sa paghinga. Ang sakit na ito ay maaari ring lumala.

Maaari ring magdulot ng pinsala ang sakit na ito sa mga cilia, mga maliliit na mala-buhok na bahagi sa loob ng mga baga. Ang mga cilia at tumutulong sa pagpapanatili nitong ligtas laban sa mga mikrobyo at iba pang uri ng mga irritant. Kapag napinsala ang mga ito, ang mga daanan ng hangin sa baga ay maaaring pamahayan ng mga bacteria at virus.

Ang chronic bronchitis ay maaari ring dulot ng paninigarilyo. Sa katunayan, ang may mahigit sa 90% ng mga may sakit na ito ay naninigarilyo. May mga sangkap kasi sa sigarilyo na maaaring magdulot ng pansamantalang pagkaparalisa ng mga cilia, na magbubunga naman ng impeksyon sa baga. Kalaunan, maaaring pamalagiang mapinsala ang mga cilia kapag nagpatuloy pa ang paninigarilyo.

Bukod sa paninigarilyo, ang mga sumusunod ay maaari ring magdulot ng chronic bronchitis:

  • Secondhand smoke
  • Mga sangkap ng polusyon sa hangin
  • Mga usok mula sa mga sasakyan at pagawaan
  • Mga nakalalasong kemikal
  • Pabalik-balik na impeksyon sa mga baga

Anu-ano naman ang mga palatandaan ng pagkakaroon ng chronic bronchitis?

Mga Sintomas

Image Source: www.medicalnewstoday.com

Kapag naging malubha ang pamamaga ng mga baga bunga ng pagka-irita ng mga bronchial tube, ang chronic bronchitis ay magdudulot ng mga sumusunod na sintomas:

  • Malalang pag-ubo na may dilaw, berde, o kaya ay puti na plema
  • Pagkakapos ng hininga bunga ng pagkakaroon ng pagbara sa mga daanan ng hangin
  • Pagkakaroon ng umaagahas na tunog sa tuwing humihinga
  • Labis na kapaguran
  • Pagkakaroon ng lagnat
  • Panginginig
  • Pananakit ng dibdib
  • Pagbabara ng sinus
  • Pagkakaroon ng mabahong hininga
  • Pagiging kulay asul ng mga labi bunga ng kakulangan ng oxygen sa dugo
  • Pamamaga ng mga hita at mga bukung-bukong bunga ng kawalan ng oxygen sa katawan

Sa paglala ng chronic bronchitis, lalo pang magiging malubha ang pag-ubo at ang iba pang mga sintomas nito, lalo na kapag nalantad sa iba’t ibang uri ng impeksyong katulad ng flu o pagtatrangkaso.

Anu-ano naman ang mga salik na nagpapataas sa panganib ng pakakaroon ng chronic bronchitis?

Mga Salik sa Panganib

Image Source: unsplash.com

Napatataas ng mga sumusunod na salik ang posibilidad sa pagkakaroon ng chronic bronchitis:

  • Paninigarilyo
  • Pagkalantad sa secondhand smoke
  • Pagkalantad sa mga kemikal na nasa hangin
  • Pagkalantad sa mga usok, alikabok, at iba pang uri ng mga sangkap na nagdudulot ng pagka-irita sa mga bronchial tube

Anu-ano ang mga komplikasyon na maaaring ibunga ng pagkakaroon ng sakit na ito?

Mga Komplikasyon ng Chronic Bronchitis

Kapag hindi nalunasan, ang chronic bronchitis ay maaaring magdulot ng mga sumusunod na komplikasyon:

  • Hirap sa paghinga na kung minsan ay napakalubha
  • Paghina ng mga baga
  • Pulmonya
  • Pamamaga at paghina ng kanang ventricle ng puso bunga ng sakit sa baga
  • Pneumothorax, o ang pamumuo ng mga hangin sa baga na nagdudulot ng pag-collapse nito
  • Polycythemia, o ang hindi pangkaraniwang pagdami ng mga red blood cell sa mga baga
  • Chronic obstructive pulmonary disease (COPD),
  • Emphysema

Anu-ano ang mga hakbang na maaaring gawin para maiwasan ang chronic bronchitis?

Pag-Iwas

Image Source: www.freepik.com

Maaaring iwasan ang chronic bronchitis. Ang isa sa pinaka-mahalagang dapat na iwasan o itigil upang huwag magkaroon ng sakit na ito ay ang paninigarilyo. Ito ay nagdudulot ng malubhang pinsala sa mga baga. Kasunod ng pagtigil sa paninigarilyo ay ang unti-unting paggaling ng mga baga at ang pagginhawa ng paghinga.

Ang ilan pa sa mga dapat na gawin upang makaiwas sa chronic bronchitis ang mga sumusunod:

  • Pag-iwas sa mga sangkap na maaaring maka-irita sa mga baga
  • Pag-iwas sa mga alikabok at usok
  • Paggamit ng face mask kapag nagtatrabaho sa lugar na mausok o kaya ay may mapaminsalang mga sangkap na maaaring pumasok sa mga baga

Sanggunian