Bronchiectasis : Sintomas, Sanhi

Mga Nilalaman

Buod
Kasaysayan
Mga Uri
Mga Sanhi
Mga Sintomas
Mga Salik sa Panganib
Mga Komplikasyon ng Bronchiectasis
Pag-Iwas
Sanggunian

Buod

Ang bronchiectasis ay isang uri ng sakit na umaapekto sa mga baga. Nagdudulot ito ng pabalik-balik na uri ng pag-uubo na may labis na dami ng malapot at malagkit na plema. Sa kasamaang palad, ang sakit na ito ay pamalagian na sa pasyente. Ito ay lumalala rin kalaunan at maaaring makamatay.

Ang sakit na ito ay nagbubunga ng paglaki ng mga bronchi o maliliit na daanan ng hangin sa mga baga. Kasabay nito ay ang pagdami ng plema. Dahil sa kondisyong ito, malalantad ang mga baga sa pabalik-balik na mga impeksyon at iba pang pinsala.

Ang bronchiectasis ay karaniwan sa mga taong may cystic fibrosis at tuberkulosis.

Ang ilan sa mga sintomas ng sakit na ito ay ang pagkakaroon ng pabalik-balik na pag-uubo, malapot at malagkit na plema, pagkakaroon ng pabalik-balik na impeksyon sa baga, pagbagsak ng timbang ng katawan, at ang pangangayayat.

Maaaring lunasan ang mga sintomas ng sakit na ito sa pamamagitan ng chest therapy, mga antibiotic, maging ng operasyon.

Kasaysayan

Ang bronchiectasis ay nagmula sa mga salitang Griyego na “bronckos” na ang kahulugan ay daanan ng hangin, at “ektasis” na ang kahulugan naman ay paglapad.

Ang kinikilala na nakatuklas sa sakit na bronchiectasis ay si René Laennec noong 1819, matapos niyang ma-imbento ang stethoscope. Ipinagpatuloy naman ni Sir William Osler ang pagsusuri sa sakit na ito noong mga huling bahagi ng ika-19 na siglo.

Anu-ano ang mga uri ng sakit na ito?

Mga Uri

Ayun sa mga dalubhasa, may dalawang pangunahing uri ng bronchiectasis. Ang mga ito ay ang cystic fibrosis bronchiectasis (CFB) at ang non-cystic fibrosis bronchiectasis (NCFB).

Cystic fibrosis bronchiectasis (CFB). Ang sakit na ito ay isang uri ng namamanang kondisyon na nagdudulot ng pagkakaroon ng pamumuo ng malapot at malagkit na plema sa mga baga ng pasyente. Ito ay nagbubunga rin ng pabalik-balik na impeksyon sa baga. Ang sakit na ito ay pumipinsala lalo sa mga bronchi, dahil sa mga impeksyong idinudulot nito.
Non-Cystic fibrosis bronchiectasis (NCFB). Ang uri na ito ng bronchiectasis ay dulot ng iba’t ibang uri ng mga kondisyon sa baga, katulad ng pagkakaroon ng COPD, pagkapinsala ng mga cilia o mga maliliit na mala-buhok na bahagi ng bronchial tube, pagkakaroon ng hika, o kaya ay ang pagkapinsala ng bahagi ng nervous system na tumutulong sa natural na pag-alis ng plema sa baga

Papaano ba nagkakaroon ang tao ng bronchiectasis? Anu-ano ang mga sanhi ng pagkakaroon nito?

Mga Sanhi

Anumang uri ng pinsala sa baga ay maaaring magdulot ng bronchiectasis. Kagaya ng banggit sa itaas, ang sakit na ito ay may dalawang pangunahing uri: ang cystic fibrosis bronchiectasis at ang non-CF bronchiectasis.

Ang cystic fibrosis bronchiectasis ay dulot ng mga genetic na salik. Samantala, ang non-CF na bronchiectasis ay bunga ng mga sumusunod:

Hindi maayos na paggana ng immune system
Allergic aspergillosis, isang uri ng allergic reaction ng baga sa fungus
Mga impeksyon sa baga na katulad ng tuberkulosis
Mga chronic obstructive pulmonary disease (COPD)
Pagkakaroon ng alpha 1-antitrypsin deficiency, isang uri ng namamanang sanhi ng COPD
Mga inflammatory bowel disease
Mga autoimmune na uri ng sakit
HIV/AIDS

Anu-ano ang mga palatandaan ng pagkakaroon ng bronchiectasis?

Mga Sintomas

Image Source: www.nbcnews.com

Ang mga sintomas ng bronchiectasis ay hindi kaagad na nagpapakita. Kabilang sa mga ito ay ang mga sumusunod:

Pabalik-balik na pag-uubo araw-araw
Pag-uubo na may kasamang dugo
Pagkakaroon ng hindi pangkaraniwang umaagahas na tunog kapag humihinga
Pagkakapos ng hininga
Pananakit ng dibdib
Paglabas ng maraming plema sa tuwing umuubo
Pagbagsak ng timbang ng katawan
Labis na kapaguran
Pagbabago ng itsura ng mga kuko sa kamay at paa
Pagkakaroon ng madalas na impeksyon sa baga

Kapag nakaranas ng mga sintomas na ito ay kinakailangang magpatingin kaagad sa mga manggagamot.

Anu-ano ang iba’t ibang salik na nagpapataas sa panganib ng pagkakaroon ng bronchiectasis?

Mga Salik sa Panganib

Napatataas ng mga sumusunod na salik ang posibilidad ng pagkakaroon ng sakit na ito:

Pagkakaroon ng cystic fibrosis
Pagkakaroon ng pabalik-balik na inflammatory disease ng mga baga
Pabalik-balik na impeksyon sa baga, kagaya ng tuberkulosis
Mga pag-aspirate o pagpasok ng likido sa baga na nagdudulot ng pagkapinsala ng mga ito

Anu-ano ang mga komplikasyon na maaaring ibunga ng bronchiectasis?

Mga Komplikasyon ng Bronchiectasis

Kapag hindi kaagad na malunasan, ang bronchiectasis ay maaaring magdulot ng mga sumusunod na mga komplikasyon:

Paulit-ulit na mga impeksyon
Pagdurugo ng mga baga
Paghina ng mga baga na magbubunga ng pagkakaroon ng mababang antas ng oxygen sa katawan
Pagkakaroon ng atelectasis, o pag-collapse ng mga baga na nagdudulot ng labis na hirap sa paghinga
Paghina ng puso bunga ng pagkakaroon ng mababang antas ng oxygen sa katawan

Ang ilan sa mga komplikasyong ito ay maaaaring makamatay. Kapag ang taong may bronchiectasis ay kinakitaan ng mga pagbabago, kinakailangan nilang magpatingin kaagad sa manggagamot.

Anu-ano ang mga hakbang na makatutulong upang ma-iwasan ang bronchiectasis?

Pag-Iwas

Image Source: www.independent.co.uk

Ang mahigit sa kalahati ng mga kaso ng bronchiectasis ay hindi pa matiyak kung ano ang sanhi. Dahil dito, may kahirapan ang pag-iwas sa sakit na ito.

Sa ibang mga taong mayroon nito, ang sakit na ito ay kaugnay ng pagkakaroon ng hindi pangkaraniwang mga gene at iba pang mga uri ng karamdaman.

Subalit, may mga hakbang na maaaring gawin upang mapababa ang panganib sa pagkakaroon ng bronchiectasis, kagaya ng mga sumusunod:

Pag-iwas sa paninigarilyo
Pag-iwas sa mga lugar na mausok o matindi ang polusyon sa hangin
Paglayo sa mga usok ng pagkaing niluluto
Pag-iwas sa paglanghap ng mga kemikal at iba pang uri ng mga nakalalasong sangkap
Pagpapabakuna laban sa flu, tigdas, at pertussis, mga sakit na may kaugnayan sa pagkakaroon ng bronchiectasis kapag nasa husto nang edad

Dahil napakahirap iwasan ng sakit na ito, kinakailangan ang maagap na pagsusuri sa katawan kapag nagkaroon ang sinuman ng mga nabanggit na sintomas sa itaas. Ito ay upang maka-iwas sa iba pang uri ng pinsala na maaari nitong idulot.

Maaari bang lunasan ang bronchiectasis? Papaano ito ginagamot?

Bronchiectasis